شهیده

اولین انگیزه برای حفر چاه تامین آب آشامیدنی انسان بود که بسیار ساده با یک ظرف سفالی و یک ریسمان انجام می شد اما استفاده از آب چاه برای زمین های کشاورزی برداشت حجم بیشتری از آب را می طلبید که با زور بازوی انسان هیچ تناسبی نداشت . استفاده از نیروی گاو جهت شخم زدن زمین و کارهای کشاورزی دیگر ، تجربه خوبی شد تا انسان به فکر بالا کشیدن آب از چاه با نیروی گاو بیفتد.

تا قبل از ورود موتورهای آب کش از نیروی گاو جهت بالا کشیدن آب از چاه استفاده می شد که از آن زمان 50 سال می گذرد ؛ معمولاً در گاوچاه ها از دو راس گاو استفاده می شد و دو نفر نیز می بایست دست اندر کار این مجموعه می بودند ؛ یک نفر کار هدایت گاو را بر عهده می گرفت و نفر دیگر مسئول آبیاری و کلیه کارهای مرتبط به زمین بود ومعمولاً در این روش از آبیاری 3000 متر مربع زمین کشاورزی در یک روز به زیر آب می رفت  . گاوها نیز هر کدام در یک نوبت کاری یا صیح تا ظهر و یا ظهر تا بعد از ظهر به کار گرفته می شدند ؛ گاوها از نژاد خاصی بوده وبه آنها گاو سیستانی می گفتند چرا که دارای یال و کوهان بودند که هر دو ویژه گی جهت استفاده برای آب کشی ضروری می بود ؛ کوهان به عنوان تکیه گاه چمله و مانع از  رها شدن طناب پچ بند و یال باعث می شد که چمله مستقیماً با گردن گاو در تماس نبوده و احیاناً باعث زخم شدن و ایجاد درد برای گاو شود . در حین آب کشی گاوگردان معمولاً اشعاری را در قالب دو بیتی به سبک شیرازی می خواند که این خود باعث عدم احساس خستگی در فرد شده و فرمان برداری گاو را بیشتر می نمود ؛ وقتی که دو بیتی گاو گردان تمام میشد هم دلو پر آب شده بود و هم گاو میدانست باید حرکت کند .

این سنت در شهر ورزنه از توابع بخش بن رود در استان اصفهان احیا شده

و علاقمندان می توانند نحوه آب کشیدن از چاه را با استفاده از گاو

مشاهده کنند.